တၢ်အဲၣ်လၢ အပျၢ်တၢ်ကမၣ်
ဖဲ ၂ဝ၂၁ လါမ့ၤ (၃၁) သီန့ၣ် ယဝၤအဖါတံၢ်ဖးဒိၣ် ဖံး(ထ)(Pete) ဒီးအမါမၢ်ဖးဒိၣ် ရူး(သ)(Ruth)မၤတၢ်ဖျီ ဃိးဆံဝီတဝီလီၤ. လၢအပူၤကွံာ် ၁၉၄၁ နံၣ် ဖဲအဝဲသ့ၣ်န့ၢ်တၢ်ထံၣ်လိာ်အသး အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ရူး(သ) မ့ၢ်ဒံးဒၣ် တီၤထီကၠိဖိမုၣ်တဂၤလီၤ. ပှၤသးစၢ် ခံဂၤအံၤ သးဆူၣ်ဖျီအသးမးအဃိ ဖဲရူးသ် ဖျိထီၣ်ခီလ့ၣ်ကၠိဝံၤန့ၣ် ဃ့ၢ်စိာ်လိာ်အသးလီၤ. ဖံး(ထ) ဒီးရူး(သ) နာ်ဝဲ လၢယွၤပာ်ဃုာ်အဝဲသ့ၣ် ဒီးနဲၣ်အဝဲသ့ၣ်အကျဲ လၢနံၣ်တဖၣ် အံၤအပူၤန့ၣ်လီၤ.
ဖဲအဝဲသ့ၣ်ကွၢ်ကဒါက့ၤအနံၣ်ဃိးဆံ အတၢ်လဲၤခီဖျိန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ခံဂၤအၢၣ်လီၤဝဲဒၣ် တၢ်လၢဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဒုးမူဒုးဂဲၤ အတၢ်ရ့လိာ်သးန့ၣ် မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဆၢတဲာ်လၢ ဃုထၢတၢ်ပျၢ်တၢ်ကမၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢပမၤဆါလိာ်ဘၣ်ပသး ခီဖျိလၢ တၢ်စံးကတိၤတမုာ်တလၤအပူၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, ပတမၤလၢပှဲၤဘၣ် ပတၢ်အၢၣ်လီၤတ့ၢ်လံတဖၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, သးပ့ၤနီၣ်မၤ ပမူဒါတၢ်မၤတဖၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, အလီၢ်အိၣ်လၢ ပကမၤညီနုာ် တၢ်ပျၢ်လိာ်သးတၢ်ကမၣ် ကဒဲကဒဲအဂီၢ်န့ၣ် ကယဲၢ်ပှၤလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်ရ့လိာ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သး အဂ့ၤတဖၣ် ကသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဒ်သိးတၢ်မၤစၢၤကကဲထီၣ် လၢပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးတဖၣ် ဒ်သိးကအိၣ်ဝဲဆိးဝဲလၢ တၢ်ဃူတၢ်ဖိးအဂီၢ် တၢ်ပျၢ်လိာ်သးတၢ်ကမၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အကါဒိၣ်လီၤ န့ၣ်…
တၢ်တြီဆၢထီဒါ တၢ်ထုးန့ၢ်ပသးတဖၣ်
ဖဲ ၁၉၆၀ နံၣ် ဒီးဆူညါနံၣ်တဖၣ်အပူၤန့ၣ် တၢ်ဂီၤမူတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ “အဲဒံၣ် ကြ့းဖ့း တၢ်ဒုးနဲၣ်”(The Andy Griffith Show)အပူၤ ပှၤတဂၤစံးဘၣ်အဲဒံၣ်လၢ ကပျဲအဖိခွါ အိၣ်ဖံၣ် (Opie) ကဆၢတဲာ်ဒၣ်ဝဲ အကစၢ် လၢ ကဘၣ်အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤ ဒ်လဲၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဲဒံၣ် တတူၢ်လိာ်ဝဲ တၢ်ကတိၤအံၤန့ၣ်ဘၣ်. အဝဲစံးနကပျဲဖိသးစၢ်လၢ ကစံၣ်ညီၣ်ဆၢတဲာ်တၢ် အကစၢ်ဒၣ်ဝဲတသ့ဘၣ်. အဝဲမ့ၢ်ထံၣ်တၢ် အဆိကတၢၢ်တမံၤလၢကပြုၢ်ကပြီၤ အိၣ်ဒီးပျံၤအလွဲၢ်ဃံလၤန့ၣ် ကစှီၤတံၢ်ဝဲတဘျီဃီလီၤ. ဒီးဖဲအဝဲထံၣ်န့ၢ် တခွဲထးဘျးလၢအပူၤန့ၣ် ကစဲၤခံန့ၢ်လၢအဂီၢ်လီၤ. တၢ်ဆိကမိၣ်ကမၣ်အါမံၤ ဘၣ်တၢ်ဘိၣ်တံၢ်အီၤလၢ တၢ်ကပြုၢ်ကပြီၤတဖၣ်လီၤ. အဃိဒီး လၢခံ တၢ်လၢအဂ့ၤတဖၣ် ကဟဲပိာ်ထွဲထီၣ်အခံန့ၣ်လီၤန့ၣ် တမ့ၢ် ပတဲနၢ်ပၢၢ်အီၤအဂီၢ် ကညီလၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အဲဒံၣ် ကျၢၢ်တံၢ်က့ၤဝဲလၢ တၢ်အကါဒိၣ်လၢမိၢ်ပၢ်တဖၣ်အဂီၢ်မ့ၢ် တၢ်နဲၣ်ဖျါဒိဂ့ၤအိၣ်ဒီး လုၢ်လၢ်လၢအဂ့ၤအဘၣ်တဖၣ်ဒီးမၤစၢၤ “သုးကွံာ်တၢ်လ့ပစီတဖၣ်ဆူလီၢ်ယံၤ”န့ၣ်လီၤ.
အဲဒံၣ်အတၢ်ကတိၤတဖၣ် ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်ကူၣ်သ့လၢ တၢ်ထံၣ်န့ၢ်လၢ လံာ်ကတိၤဒိအပူၤလီၤ. ကတိၤဒိ ၂၂:၆ အပူၤစံးဝဲ “ဆှၢဖိဒံဖိသၣ်လၢ အကျဲဧိၤကပူၤဧိၤန့ၣ်တက့ၢ်. ဒီးတုၤအသးပှၢ်ဒီးတဟးဖးဒီးအီၤဘၣ်”န့ၣ်လီၤ. ပှၤအါဂၤဖး…
တၢ်လီၤမၢ်တအိၣ်
ယတံၤသကိး ရူအဲၣ်(Ruel) လဲၤဆူတံၤသကိးတဂၤအဟံၣ် ဖဲလၢတီၤထီကၠိဖိလီၢ်လံၤတဖၣ် မၤဝဲအတၢ်ထံၣ်လိာ်က့ၤသး အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအလီၢ်န့ၣ်လီၤ.ဟံၣ်ဖးဒိၣ်အံၤ အိၣ်သူၣ်လီၤအသး ဖဲ မနံလၣ်ပီၣ်လဲၣ်က့ၣ်ကျီၤ(Manila Bay)အမဲာ်ညါဒီး တူၢ်လိာ်မုာ်ပှၤကညီၤ ၂၀၀ န့ၢ်ဝဲဒီး မ့ၢ်တၢ်လီၤဘီလီၤမုၢ်န့ၣ်လီၤ.
ယသကိးရူအဲၣ်စံးဘၣ်ယၤ, “ယကွၢ်ထွဲဒူသဝီတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ် လၢတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲအယံၤ အါနံၣ်အါလါအပူၤန့ၣ် ပှဲၤဒီးတၢ်သးခုလီၤ. ယသ့ၣ်ညါလၢ ယတကြၢးအိၣ် ဒီး တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး လၢအမ့ၢ် တၢ်ဆၢမိၣ်န့ၢ် အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤ ဒ်သိးယတံၤသကိးတဖၣ် လၢအကဲဒိၣ်, အိၣ်လၢပှဲၤဒီးတၢ်ထူးတၢ်တီၤတဖၣ်အသိးန့ၣ် ယတဆိကမိၣ်ဘၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ် ယအိၣ်တသ့ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ယတၢ်ဆိကမိၣ် ဆှၢယၤလၢ ယမ့ၢ်ဆၢၣ်သၢယမံၤလၤသၣ်ကပီၤ ခီဖျိတၢ်ကူၣ်သ့လၢ ယန့ၢ်ဘၣ် ဒီးမၤ မုၢ်ကျိၤဝဲၤကွာ်န့ၣ် ယကအိၣ်ဒီးတၢ်အိၣ်မူလၢအဂ့ၤ လီၤဆီဂ့ၤဒိၣ်တမံၤန့ၣ်လီၤ.
ရူအဲၣ် တဲကဒီးဝဲပှဲၤဒီး တၢ်နံၤကမှံ, “ဘၣ်ဆၣ် ယတဲလီၤက့ၤယသးလၢ နသးကါအလီၢ်တအိၣ်ဘၣ်. မ့ၢ်လၢ ယဟ့ၣ်လီၤယသးလၢ ယွၤအတၢ်မၤအဂီၢ်ဒီး အဘျုးကအိၣ်လီၤထူလီၤယိာ်လီၤ”. ထီဘိလၢယသးပူၤ ယကသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်အမဲာ်သၣ် ဖျါလၢ အပှဲၤဒီးသးအတၢ်မုၢ်တၢ်ပၢၤ ဖဲအစံးကတိၤတၢ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ရူအဲၣ်မၤန့ၢ်တၢ်ဃူတၢ်ဖိး လၢယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ကတိၤဒိ ဖဲမးသဲ ၁၃:၄၄-၄၆ အပူၤန့ၣ်လီၤ.…
လီၤမၢ်, ထံၣ်က့ၤ, သးခု
ယၤဒီးယမါခါရံၣ်(Cari) ပဟးကသုၣ်ပသးလၢ ပီၣ်လဲၣ်ကၢၢ်နံၤအဆၢကတီၢ် ပစံးကတိၤသကိးလိာ်သးဒီးပိာ်ခွါသးပှၢ်တဂၤ လၢအစူးကါကဟၣ်ဃိထံဟီၣ်လာ်တိၢ်ထး ဒီးလူၤကွၢ်ဃု ထူစ့တိၢ်ထးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဘၣ်ပှၤ “ပှၤကိးယၤလၢ ပသံးအကစၢ်ဒီး တနံၣ်အတီၢ်ပူၤ ယဃုထံၣ်န့ၢ်ဘၣ်ပသံး (၁၆၇)ဘိ လၢအလီၤမၢ်န့ၣ်လီၤ”. အဝဲဒုးသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်ပှၤလၢ “ဘၣ်တဘျီဘျီ ပသံးတဖၣ်အလိၤ အိၣ်ဒီးအကစၢ်အမံၤ ဒီးဖဲယဟ့ၣ်ကဒါက့ၤ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်န့ၣ် ယမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ် အဝဲသ့ၣ်အမဲာ်သၣ်ဖိတဖၣ် ဒီးကဲထီၣ် တၢ်သူၣ်မုာ်သးမုာ် လၢယဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ယပာ်ဖျါထီၣ် စ့ၢ်ကီး လၢ အ့ထၢၣ်နဲး တၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါ “တၢ်လီၤမၢ်ဒီးတၢ်ထံၣ်န့ၣ်က့ၤ” တၢ်ကစီၣ်အပူၤ ဒ်သိးပှၤလၢအတၢ်လီၤမၢ်တဂၤဂၤ ကဆဲးကျိးသံကွၢ်တၢ် မ့ၢ်ကအိၣ်ဧါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ”. ယစံးဘၣ်အီၤလၢ ယနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ယဲ ယအဲၣ်ဒိးမၤတၢ်လူၤကွၢ်ဃု ထူစ့တိာ်ထးလၢ ဟီၣ်ခိၣ်လာ်ဘၣ်ဆၣ် ယတမၤအီၤ လ့တုၤလ့ၤတီၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲတချုးဟးထီၣ် လဲၤဆူညါန့ၣ် စံးဘၣ်ယၤလၢ “တုၤနမ့ၢ်တမၤတၢ်မၤအံၤန့ၣ်ဒီး တမ့ၢ်နကနၢ်ပၢၢ် တၢ်မၤအံၤဘၣ်”န့ၣ်လီၤ.
ဒ်န့ၣ်အသိး ပထံၣ်န့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်ထွဲ “ဃုထံၣ်ဒီးမၤန့ၢ်က့ၤ” ဖဲလူၤကၣ် အဆၢဒိၣ် (၁၅) န့ၣ်လီၤ. ဖဲယ့ၣ်ၡူး ဘၣ်တၢ်ဒုၣ်ဒွဲၣ်အီၤလၢ ကဟုကယာ်ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိလၢ ယံၤဒီးယွၤန့ၣ် (:၁-၂),…
တၢ်တုၤအိၣ်ပှၤဂၤ
တၢ်ကွဲးဖျါထီၣ်လၢ တယံာ်ဒံးဘၣ်အပူၤ, ပှၤကွဲးဖျါညီနုၢ်တၢ်လၢ လီတဲစိပူၤ, ဘီန့ၣ်ကြ့ (Bonnie Gray)လၢတၢ်သးအုးလုၣ်ဘၢအီၤ တုၤဆူအသးကံၢ်ပူၤတဂၤကွဲးဝဲ, “လၢတၢ်သးအုးဖးဒိၣ်အပူၤ ယစံး, ဖဲလၢယတၢ်အိၣ်မူပှဲၤလုာ်ကွံာ် ဒီးတၢ်သးခုကတၢၢ်အကတီၢ်န့ၣ် သးလၢအပျံၤတၢ်န့ၣ် မၤဘၣ်ဒိဆါယၤ သတူၢ်ကလာ်, အဃိဒီး တၢ်သးအုးသးဟးဂီၤဖးဒိၣ် ဘၣ်ယၤလီၤ”. ကြ့ကျဲးစၢးဃုထံၣ် ကျဲလီၤဆီတဖၣ်လၢ ကမၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤ သးအတၢ်ဘၣ်ဒိဆါအံၤ ဘၣ်ဆၣ် တယံာ်ဘၣ်ဒီး နၢ်ပၢၢ်ဝဲလၢ ထဲအနီၢ်ကစၢ်တဂၤဧိၤန့ၣ် မၤဝဲတသ့ဘၣ်လီၤ. ယတအဲၣ်ဒိး မတၤတဂၤမး ကသံကွၢ်သမံသမိး, ယတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အဂ့ၢ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယအိၣ်ဃိကလာ်ဒီး ထုကဖၣ်လၢ ယတၢ်သးအုးသးဟးဂီၤ ကဟးသဒၣ်ကွံာ်ယၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ယွၤသးအိၣ်မၤဘျါပှၤ, တမၤမဲာ်ဆှးပှၤ မ့တမ့ၢ် တမၢပအိၣ်ခူသူၣ်ကွံာ်လၢ ပတၢ်ဆါအံၤန့ၣ်ဘၣ်. ခီဖျိလၢယွၤအတၢ်အိၣ်ဒီးအီၤအဃိ ကြ့ဃုထံၣ်န့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤဘျါက့ၤအီၤ ဒီးကဲထီၣ်ပှၤသးမံသးမုၢ်တဂၤန့ၣ်လီၤ. ဒီးယွၤမ့ၢ်အဝဲအနီၣ်သက့ၤလၢ လပီဖးဒိၣ်လၢမၤပျံၤအီၤတဖၣ်အကျါန့ၣ်လီၤ.
ဖဲပတၢ်အိၣ်မူ လီၤတူၢ်လီၤကာ်, အိၣ်ပှဲၤဒီးတၢ်သးဟးဂီၤအဆၢကတီၢ်န့ၣ် ယွၤအိၣ်ဖဲန့ၣ်ဒီး ကဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤပှၤစ့ၢ်ကီးလီၤ. ဖဲစံးထီၣ်ပတြၢၤ (၁၈) အပူၤန့ၣ် စီၤဒၤဝံး စံးထီၣ်ပတြၢၤယွၤလၢ မၤထူၣ်ဖျဲးထီၣ်ကွံာ်အီၤ လၢအလီၢ်အလၤဖုၣ်အကတီၢ်ဒီးဘူးတ့ၢ်မး လၢအဒုၣ်အဒါတဖၣ်…